Uciążliwe bóle stawu kolanowego mogą być spowodowane np. uszkodzeniem chrząstki. Problem ten dotyczy zarówno osób starszych, u których zmiany zwyrodnieniowe powstają z wiekiem, jak i młodszych pacjentów, narażonych na różne kontuzje podczas uprawiania sportu. Utrzymujące się przez dłuższy czas dolegliwości skutecznie utrudniają normalne funkcjonowanie, jednak można tego uniknąć.


Przyczyny występowania uszkodzeń chrząstki stawowej

Chrząstka stawowa to tkanka łączna, pokrywająca białą, gładką warstwą przylegające do siebie powierzchnie stawów. Jej głównym zadaniem jest zapobieganie ścieraniu się kości, a także ochrona i amortyzacja podczas wstrząsów i powtarzanych wielokrotnie ruchów.

Większość uszkodzeń chrząstki stawowej występuje jako skutek różnych urazów czy kontuzji. Najczęściej dzieje się to w wyniku uderzenia kości o kość lub cyklicznych przeciążeń. Wśród przyczyn wyróżnia się też:
  • zaburzenia osi kończyny,
  • osłabienie mięśniowe,
  • niewyleczone schorzenia stawu,
  • zaburzenia mechaniki stawów,
  • otyłość,
  • mało aktywny tryb życia.
Zwykle niesprawność chrząstki stawowej pociąga za sobą także wady innych tkanek kolana, zwłaszcza więzadeł i łąkotek. Wcześniejsze uszkodzenia tych elementów zwiększają ryzyko wystąpienia schorzenia. Choroby zwyrodnieniowe stawów dotykają głównie osoby w wieku powyżej 50 lat, chociaż młode osoby, uprawiające wyczynowo sporty, również są narażone.

Objawy uszkodzeń chrząstki stawowej

Objawy uszkodzenia chrząstki stawowej nie są zbyt charakterystyczne. Na nieprawidłowości mogą wskazywać typowe bóle podczas ruchu, opuchlizna, uczucie “trzeszczenia” lub uczucie zablokowania stawu kolanowego. Niestety takie dolegliwości mogą wskazywać również na inne schorzenia, dlatego bardzo ważna jest dokładna diagnostyka.

Na początek warto wykonać zdjęcie RTG, USG bądź rezonans magnetyczny. Najdokładniejszym badaniem, które szczegółowo obrazuje skalę i głębokość uszkodzenia, jest artroskopia diagnostyczna stawu kolanowego. Polega ona na wprowadzeniu miniaturowej kamery, pozwalającej na dokładną ocenę struktur anatomicznych kolana. Należy podkreślić, że prócz ogromnych wartości diagnostycznych, artroskopia jest również doskonałym, małoinwazyjnym narzędziem leczącym.


Sposoby zapobiegania i leczenia

Profilaktyka obejmuje przede wszystkim edukację pacjenta w zakresie przeciwdziałania urazom i przeciążeniom stawu. Istotne jest także prowadzenie aktywnego trybu życia, utrzymanie odpowiedniej masy ciała i prawidłowe odżywianie.

W przypadku niewielkich uszkodzeń chrząstki zalecana jest rehabilitacja lub farmakoterapia. Leczenie chirurgiczne stosuje się dopiero przy poważnych ubytkach. Jedną z popularniejszych metod są tzw. mikrozłamania. Zabieg ten wykonuje się techniką artroskopową. Polega on na nawierceniu warstwy podchrzęstnej kości, tak aby wydostała się z niej krew ze szpikiem kostnym, z którego później odbudowuje się tkanka chrzęstna. Innym sposobem leczenia jest przeszczep materiału uprzednio pobranego od pacjenta lub od dawcy bądź zastosowanie membrany. Bardzo ważne jest zapewnienie odpowiednich warunków do poprawnego wygojenia się naprawionej chrząstki, dlatego po wykonanym zabiegu zaleca się rehabilitację. Należy odciążyć kończynę na okres 4-6 tygodni. W kolejnych etapach następuje stopniowe przywracanie prawidłowego funkcjonowania stawu oraz przyzwyczajanie pacjenta do normalnego ruchu.